«Συναγερμός» έχει σημάνει στη χώρα μας μετά την εμφάνιση κρούσματος της γρίπης των πτηνών Η5Ν1 στη Βουλγαρία, με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) να εκπονεί ήδη σχέδιο αντιμετώπισης.
Οι κτηνιατρικές υπηρεσίες της Βουλγαρίας ενημέρωσαν τις αντίστοιχες ελληνικές για το κρούσμα γρίπης των πτηνών (Η5Ν1), με αποτέλεσμα οι ελληνικές κτηνιατρικές υπηρεσίες να τεθούν αμέσως σε επιφυλακή. Κι αυτό, καθώς υπάρχουν εμπορικές ροές από τη γειτονική χώρα.
Αν και η απειλή της γρίπης των πτηνών για τον γενικό πληθυσμό παραμένει χαμηλή, οι ελληνικές υγειονομικές αρχές δεν αποκλείουν την πιθανότητα εμφάνισης της νόσου και στη χώρα μας. Για τον λόγο αυτό ο ΕΟΔΥ έχει συστήσει ειδικά υγειονομικά πρωτόκολλα για την πιθανότητα ακόμη και νόσησης ανθρώπου.
Αυτό υποστηρίζει μιλώντας στο iatropedia.gr, ο Καθηγητής Επιδημιολογίας ΕΚΠΑ, Γκίκας Μαγιορκίνης:
«Αυτή τη στιγμή όσον αφορά τη γρίπη των πτηνών υπάρχει ετοιμότητα για την αντιμετώπιση σε κτηνοτροφικές μονάδες. Για την αντιμετώπιση περιστατικών της γρίπης των πτηνών σε ανθρώπους, επίσης υπάρχουν πρωτόκολλα από τον ΕΟΔΥ γιατί πρέπει τα κρούσματα να μεταφέρονται σε θαλάμους αρνητικής πίεσης, κλπ.», αναφέρει ο Καθηγητής.
Σχέδιο για τη μεταφορά ασθενών σε θαλάμους αρνητικής πίεσης
Το Επιχειρησιακό Σχέδιο διαχείρισης περιστατικών από τον ιό της γρίπης των πτηνών Η5Ν1 έχει καταρτιστεί εδώ και μήνες από τον ΕΟΔΥ και το Υπουργείο Υγείας, ενώ τον περασμένο Ιούνιο πραγματοποιήθηκε σε νοσοκομείο του ΕΣΥ άσκηση προσομοίωσης, η οποία περιελάμβανε ακόμη και μεταφορά ασθενών σε θαλάμους αρνητικής πίεσης.
Σε αναμονή των εμβολίων που αναμένεται να παραλάβει η χώρα μας από την Ευρώπη, οι υγειονομικές αρχές συνιστούν στα άτομα που αντιμετωπίζουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο για νόσηση από τον ιό H5N1 (κτηνοτρόφους, κτηνιάτρους κ.ά.), να μην παραλείψουν να κάνουν τουλάχιστον το τρέχον εμβόλιο της εποχικής γρίπης, ώστε να μειώσουν την πιθανότητα ανασυνδυασμού και ανάδυσης ενός νέου πανδημικού στελέχους.
«Δεν υπάρχει θέμα ετοιμότητας για την πιθανότητα πανδημίας, δηλαδή να φτάσει να μεταφερθεί ο ιός από άνθρωπο σε άνθρωπο. Τέτοιο σχέδιο δεν υπάρχει. Αυτή θα είναι μια δύσκολη κατάσταση έτσι κι αλλιώς και ένα πρόβλημα που θα αφορά όλες τις χώρες αν τυχόν συμβεί κάτι τέτοιο. Όμως, δεν είμαστε ακόμη κοντά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο», σημείωσε.
Αγορά εμβολίων από την ΕΕ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέσω της Αρχής Ετοιμότητας και Αντιμετώπισης Καταστάσεων Έκτακτης Υγειονομικής Ανάγκης, λαμβάνει τα μέτρα της.
Τον περασμένο Ιούνιο υπογράφηκε η προμήθεια 665.000 δόσεων του ενημερωμένου προπανδημικού εμβολίου Zoonotic Influenza Seqirus, το οποίο προορίζεται να προστατεύσει άτομα που αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο, όπως π.χ. εργαζόμενους που έχουν επαφή με πουλερικά, εργαζόμενους σε αγροκτήματα ή και κτηνιάτρους.
Μερίδιο στα εμβόλια αυτά αναμένεται να έχουν όλα τα κράτη μέλη, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα, ενώ η ίδια συμφωνία είναι «ανοιχτή» και για την προμήθεια επιπλέον 40 εκατομμυρίων δόσεων, εάν απαιτηθεί.
Γιατί είναι δύσκολο να μεταφερθεί ο ιός από άνθρωπο σε άνθρωπο
Η πιθανότητα να μεταδοθεί ο ιός από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι αρκετά χαμηλή λόγω των ιδιαιτεροτήτων του συγκεκριμένου ιού, τονίζει ο Καθηγητής Μαγιορκίνης.
Συγκεκριμένα, για να εισέλθει ο ιός στα ανθρώπινα κύτταρα, όπως εξηγεί, χρειάζεται να προσκολληθεί σε συγκεκριμένους υποδοχείς που βρίσκονται βαθιά στους πνεύμονες. Αυτό δυσχεραίνει τη μετάδοση του μεταξύ ανθρώπων, καθώς δεν μπορεί εύκολα να εγκατασταθεί στη μύτη και στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα.
Η βιολογία του ιού της γρίπης των πτηνών διαφέρει σημαντικά από αυτή των ανθρώπινων ιών, σημειώνει ο επιστήμονας:
«Τα μόρια αυτά που έχουν ομοιότητα με τα πτηνά στον άνθρωπο είναι πολύ βαθιά χαμηλά στον πνεύμονα. Γι’ αυτό το λόγο και όταν μολυνθεί ένας άνθρωπος παθαίνει πνευμονία κατευθείαν, δεν πολλαπλασιάζεται πάνω στον βλεννογόνο της μύτης εύκολα, αλλά βαθιά στο πνεύμονα. Γι’ αυτόν τον λόγο δεν μπορεί να μεταδοθεί εύκολα. Γιατί μέχρι να βγει ο ιός από τον βαθύ πνεύμονα να μεταφερθεί στον επόμενο άνθρωπο και να ξαναπάει στον βαθύ πνεύμονα, είναι πολύ δύσκολο. Αυτά είναι πειράματα που έχουν δείξει εδώ και πολλά χρόνια γιατί ο ιός της γρίπης των πτηνών είναι πολύ θανατηφόρος, αλλά μεταδίδεται δύσκολα», αναφέρει ο Γκίκας Μαγιορκίνης.
Γρίπη των πτηνών: Πώς μπορεί ο ιός να μεταλλαχθεί
Οι επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι αν ο ιός μεταλλαχθεί για να γίνει πιο μεταδοτικός, χάνει μέρος της επικινδυνότητάς του. Ο ανασυνδυασμός με ιούς της γρίπης των χοίρων είναι συνήθως το ενδιάμεσο στάδιο που καθιστά έναν ιό, πιο συμβατό με τον άνθρωπο.
Παρόμοια ανασυνδυαστικά φαινόμενα έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν, λέει ο Γκίκας Μαγιορκίνης, όπως συνέβη στη γρίπη του Χονγκ Κονγκ, όπου ο ιός μεταλλάχθηκε προσθέτοντας γονίδια από τον ιό των χοίρων.
«Υπάρχει δρόμος. Το πιο πιθανό σενάριο, δεν είναι να περάσει στον άνθρωπο με απλές μεταλλάξεις, αλλά με ανασυνδυασμό από ιό των χοίρων. Ή θα ανασυνδυαστεί με έναν ιό ανθρώπινο και θα γίνει συμβατός. Γιατί ο ιός της γρίπης, το γονιδίωμά του δεν είναι συνεχόμενο. Είναι σπασμένο σε πολλά κομμάτια και συνήθως “κλέβει” ένα κομμάτι ανθρώπινο για να γίνει συμβατός με τον άνθρωπο. Όσες φορές έχει συμβεί αυτό έχει αλλάξει δραματικά ο ιός και δεν είναι τόσο θανατηφόρος όσο είναι στα πτηνά. Αυτά τα δεδομένα έχουμε μέχρι στιγμής», καταλήγει ο Γκίκας Μαγιορκίνης.
Της Γιάννας Σουλάκη / Iatropedia