Με νέο σύστημα θα καθορίζεται από τον επόμενο χρόνο το ύψος των συντάξεων αλλά και η ετήσια αναπροσαρμογή του ύψους των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών. Το νέο σύστημα θα βασίζεται στον δείκτη μεταβολής μισθών που βρίσκεται «υπό κατασκευή», ο οποίος θα αποτυπώνει τη μέση αύξηση μισθών του συνόλου των εργαζομένων.
Η κατασκευή ενός αξιόπιστου δείκτη είναι σημαντική, όπως έχει δηλώσει ο υφυπουργός Εργασίας Πάνος Τσακλόγλου, καθώς μέχρι σήμερα ο μέσος όρος των μισθολογικών αυξήσεων είχε αποκλίσεις ανά φορέα (ΤτΕ, «Εργάνη», ΙΟΒΕ κ.λπ.). Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι ο μέσος μισθός, σύμφωνα την «Εργάνη», για το 2023 ανήλθε σε 1.251 ευρώ, ενώ σύμφωνα με το ΙΟΒΕ κατέγραψε αύξηση κατά 4,9% το 2023 σε τρέχουσες τιμές, αγγίζοντας τα 1.439 ευρώ.
Η ομάδα που έχει συγκροτηθεί στο υπουργείο Εργασίας αναμένεται να «κατασκευάσει» τον δείκτη ως το τέλος της χρονιάς, αλλά δεν αποκλείεται να ζητήσει πίστωση χρόνου, με αποτέλεσμα ο νέος τρόπος υπολογισμού να εφαρμοστεί το 2026 αντί του 2025.
Το νέο σύστημα
Σύμφωνα με τη νομοθεσία (ν.4387/2016), από το 2025 ο υπολογισμός των συντάξιμων αποδοχών θα γίνεται με τον δείκτη μεταβολής μισθών και όχι με τον δείκτη τιμών καταναλωτή, όπως ισχύει μέχρι σήμερα, όπου οι συντάξιμες αποδοχές αναπροσαρμόζονται από το 2002 και μετά προσαυξημένες κατ’ έτος με τη μεταβολή του δείκτη τιμών καταναλωτή.
Αυτό σημαίνει ότι την επόμενη χρονιά οι συντάξιμες αποδοχές των ασφαλισμένων που αποτελούν τη βάση υπολογισμού της ανταποδοτικής σύνταξης παύουν να αυξάνονται με τον πληθωρισμό και θα αυξάνονται με το ποσοστό αύξησης του δείκτη μισθών όλων των εργαζομένων. Αν το 2024 ο δείκτης μισθών καταγράψει αύξηση 3,5%-4%, αυτό το ποσοστό θα αυξήσει και τον μισθό που θα ληφθεί υπόψη για την ανταποδοτική σύνταξη όσων αποχωρήσουν το 2025.
Για παράδειγμα, έστω ότι έχουμε έναν ασφαλισμένο ο οποίος το 2025 συμπληρώνει τις προϋποθέσεις για πλήρη σύνταξη (ηλικία τουλάχιστον 62 ετών και 40 χρόνια ασφάλισης). Και έστω ότι το 2002 λάμβανε 800 ευρώ μισθό και το 2024 λάμβανε 1.300 ευρώ μισθό. Αν το έτος 2024 ο πληθωρισμός κλείσει στο 2,8%, τότε οι συντάξιμες αποδοχές για την περίοδο 2002-2024 θα είναι 1.280 ευρώ και θα λάβει κύρια σύνταξη ίση με 1.075 ευρώ (μεικτά). Με τον νέο τρόπο υπολογισμού με βάση τον δείκτη μισθών, αν η συνολική αύξηση του γενικού επιπέδου των μισθών είναι 4% για το 2024, τότε οι συντάξιμες αποδοχές θα είναι 1.300 ευρώ και η σύνταξη που θα λάβει θα είναι 1.082 ευρώ, δηλαδή αυξημένη κατά 0,7%.
Οι διαφορές, όπως έχουν τονίσει οι ειδικοί, θα είναι αμελητέες τα πρώτα χρόνια, αλλά έπειτα από 5-6 χρόνια εφαρμογής του νέου τρόπου υπολογισμού οι συντάξεις θα λάβουν αυξήσεις 5%-10%.
Ετσι, για παράδειγμα, ένας ασφαλισμένος που έχει τις ίδιες αποδοχές μέχρι το 2025, συμπληρώνει τα 40 έτη ασφάλισης το 2030, οπότε και θα πληροί τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Αν θεωρήσουμε ότι ο πληθωρισμός την περίοδο 2025-2029 ήταν κάθε χρόνο 2% και η αύξηση των μισθών 5% (2% πληθωρισμός και 3% αύξηση του ΑΕΠ), τότε:
α) Στην περίπτωση που ίσχυε ο κανόνας της αναπροσαρμογής με τον πληθωρισμό ο ασφαλισμένος θα λάμβανε κύρια σύνταξη το 2030 ίση με 1.190 ευρώ, ενώ
β) με τον νέο υπολογισμό με τη μεταβολή των μισθών θα λάμβανε σύνταξη 1.308 ευρώ, δηλαδή 10% αυξημένη.
Δύο παράγοντες, η αύξηση των μισθών και το ύψος της συνταξιοδοτικής δαπάνης, θα κρίνουν την πορεία του νέου συστήματος όπως επισημαίνει ο διδάκτωρ του Παντείου Βασίλης Μπέτσης και εξηγεί: «Αν η αύξηση μισθών υπερβαίνει τον πληθωρισμό, τότε ο νέος υπολογισμός θα αυξήσει στο μέλλον σημαντικά τη συνταξιοδοτική δαπάνη γιατί όσο θα προχωράμε στο μέλλον τόσο μεγαλύτερη θα είναι η διαφορά μεταξύ των δύο τρόπων υπολογισμού των συντάξιμων αποδοχών (το 2050 η διαφορά θα είναι στο 20%). Αν όμως οι μισθοί δεν ακολουθούν τον γενικό κανόνα της αύξησης με τον πληθωρισμό συν την ανάπτυξη, τότε οι μελλοντικοί ασφαλισμένοι θα λάβουν χαμηλότερες συντάξεις, που θα είναι χαμηλότερες από την αναπροσαρμογή με τον πληθωρισμό. Οπότε, ο σχεδιασμός του δείκτη μεταβολής των μισθών δεν είναι απλή υπόθεση γιατί πρέπει να ισορροπήσει μεταξύ της μελλοντικής αύξησης του δείκτη της συνταξιοδοτικής δαπάνης σε σημαντικά υψηλότερα επίπεδα από τις προβλέψεις της τελευταίας έκθεσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προβλέπει συνταξιοδοτική δαπάνη στο 12,2% του ΑΕΠ το 2070 και να λάβουν οι ασφαλισμένοι ποσά συντάξεων που δεν θα καλύπτουν ούτε τον πληθωρισμό στο χρονικό διάστημα που εργάστηκαν».
Προσοχή! Οπως διευκρινίζουν κορυφαία στελέχη του υπουργείου Εργασίας, ο δείκτης μεταβολής μισθών επηρεάζει το ποσό της σύνταξης που απονέμεται και όχι την ετήσια αύξηση των συντάξεων, η οποία θα συνεχίσει να προσδιορίζεται με τον ίδιο μαθηματικό τύπο (ποσοστό ανάπτυξης + πληθωρισμός διά 2).
Ο νέος τρόπος υπολογισμού ευνοεί το ύψος των συντάξεων, καθώς η ανάπτυξη ακολουθεί ανοδική πορεία σε αντίθεση με τον πληθωρισμό που υποχωρεί. Το τελικό αποτέλεσμα βεβαίως εξαρτάται από την πορεία των μισθών που είναι συνάρτηση του ρυθμού ανάπτυξης. Οσο υψηλότερες είναι οι αυξήσεις μισθών τόσο μεγαλύτερο θα είναι και το ποσοστό αύξησης που θα έχουν οι ασφαλισμένοι στις συντάξιμες αποδοχές τους και ένα μέρος της αύξησης θα περάσει στην ανταποδοτική σύνταξη.
Το «κλειδί»
Πάντως για τα επόμενα χρόνια το πρόγραμμα σταθερότητας προβλέπει ανάπτυξη 2,4% το 2024 και 2,6% το 2025, ενώ ο πληθωρισμός να υποχωρήσει από 2,6% το 2024 σε 2,3% το 2025. Μετά το 2027 εκτιμάται ότι ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει στο 2% και η ανάπτυξη θα ανέλθει στο 4%. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι το 2024 υπάρχει περιθώριο οι μέσοι μισθοί να αυξηθούν από 3,25% έως 4,5% και να φτάσουν τα 1.295-1.307 ευρώ μεικτά κατά μέσο όρο. Κλειδί αλλά και δίκοπο μαχαίρι για την αύξηση των μισθών εν γένει και εν προκειμένω για τον μέσο μισθό αποτελεί το ποσοστό του πληθωρισμού, ο οποίος αν είναι αυξημένος δίνει χώρο για μεγαλύτερες αυξήσεις, τις οποίες ωστόσο θα ροκανίσει η ακρίβεια.
Πηγή: ΜΑΙΡΗ ΛΑΜΠΑΔΙΤΗ – newmoney.gr
| Σας άρεσε; Πατήστε... |
|---|